Το Smoke on the Water των Deep Purple ηχογραφήθηκε στο Μοντρέ της Ελβετίας τον Δεκέμβριο του 1971 και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στον στούντιο δίσκο “Machine Head”, τον Απρίλιο του 1972.
Πηγή έμπνευσης για το Smoke on the Water ήταν ένα περιστατικό, του οποίου μάρτυρες στάθηκαν τα μέλη του συγκροτήματος.
Στις 6 Δεκεμβρίου του 1971, οι Deep Purple πήγαν στο Μοντρέ της Ελβετίας με το φορτηγό ηχογραφήσεων των Rolling Stones, με σκοπό την ηχογράφηση του επερχόμενου δίσκου τους. Η διαμονή τους θα γινόταν σε ένα τοπικό ξενοδοχείο-καζίνο, του οποίου ο ιδιοκτήτης λεγόταν Κλωντ Νομπς.
Η διαμονή του συγκροτήματος εκεί, είχε προγραμματιστεί ως τις 21 Δεκεμβρίου και αν όλα πήγαιναν καλά, ο επόμενος δίσκος θα κυκλοφορούσε γρηγορότερα σε σχέση με την αργοπορημένη κυκλοφορία του “Fireball”.
Την πρώτη ημέρα, ο Frank Zappa και το συγκρότημα του, οι Mothers of Invention έδιναν μία συναυλία στον χώρο του καζίνο και το συγκρότημα πήγε να τους παρακολουθήσει. Κατά τη διάρκεια της συναυλίας, ένας φανατικός οπαδός του Zappa εισέβαλε στο χώρο και με ένα όπλο για φωτοβολίδες, έριξε στην οροφή της αίθουσας, η οποία ήταν φτιαγμένη από μπαμπού και έπιασε φωτιά. Το κοινό έφυγε χωρίς να υπάρξει πρόβλημα αλλά ο χώρος των προγραμματισμένων ηχογραφήσεων είχε καταστραφεί.
Το πρώτο βράδυ, έμειναν στο ξενοδοχείο «The Pavillion», το οποίο όμως, βρισκόταν πολύ κοντά στην πόλη και καθώς οι ηχογραφήσεις γινόταν συνήθως το βράδυ, οι ενοχλημένοι κάτοικοι κάλεσαν την αστυνομία. Οι μεταφορείς κρατούσαν τις πόρτες καθώς οι αστυνόμοι προσπαθούσαν να μπουν και ενώ οι Deep Purple προσπαθούσαν να τελειώσουν το πρώτο τους κομμάτι. Η αρχική αυτή εκτέλεση ονομάστηκε «Title #1» και το συγκρότημα αναγκάστηκε να ψάξει για κάποιο άλλο χώρο, που θα διέθετε και χώρο για το φορητό στούντιο, αλλά και θα μπορούσε το συγκρότημα να ηχογραφεί μετά τα μεσάνυχτα, πράγμα που ήταν πολύ δύσκολο. Αφού έψαξαν στο «Montreaux Palace Hotel» χωρίς επιτυχία, αποφάσισαν να ψάξουν σε άλλες περιοχές εκτός του Μοντρέ.
Τελικά, το συγκρότημα πήγε στο θερινό ξενοδοχείο «Grand Hotel», στο οποίο διανυκτέρευσαν και αφού έκαναν κάποιες τροποποιήσεις στο χώρο, άρχισαν τις ρυθμίσεις των οργάνων, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το πρώτο απόγευμα. Όταν ο μπασίστας Ρότζερ Γκλόβερ ξύπνησε το επόμενο πρωινό και είδε τον καπνό να έχει καλύψει τη λίμνη, τα πρώτα λόγια που είπε ήταν «Smoke on the Water». Όταν το είπε στον τραγουδιστή του συγκροτήματος, Ίαν Γκίλαν, το αρνήθηκε. Τελικά ο τίτλος παρέμεινε και αφού βγήκαν οι στίχοι που περιέγραφαν την περιπέτεια που έζησε το συγκρότημα, το τραγούδι έγινε ένας από τους ήχους ορόσημο για την ροκ μουσική!
Φυσικά, κάθε ημέρα που περνούσε η πίεση μεγάλωνε λόγω του ότι ήθελαν να προλάβουν να τελειώσουν το δίσκο πριν τη νέα χρονιά, αλλά αυτό βοηθούσε ακόμη περισσότερο τα μέλη του συγκροτήματος για να δημιουργήσουν κάποια από τα καλύτερα κομμάτια που έχουν ηχογραφήσει!
Οι στίχοι του τραγουδιού, περιγράφουν την ιστορία την οποία έζησε το συγκρότημα το βράδυ της συναυλίας του Frank Zappa στο Μοντρέ. Αναφέρονται στον διοργανωτή του φεστιβάλ του Μοντρέ, Κλωντ Νομπς αλλά και στο φορτηγό ηχογραφήσεων των Rolling Stones. Οι στίχοι γράφτηκαν σε μία χαρτοπετσέτα κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς.
Σύμφωνα με τον Κλωντ Νομπς
“Οι Deep Purple έβλεπαν τη φωτιά από το παράθυρο του δωματίου τους στο ξενοδοχείο και λυπόταν για αυτό που συνέβη. Ήταν προγραμματισμένο να δώσουν μία συναυλία στο χώρο του καζίνο και να ηχογραφήσουν το καινούριο τους άλμπουμ, εκεί. Τελικά, τους βρήκα ένα κλειστό ξενοδοχείο κοντά στο σπίτι μου και κάναμε ένα προσωρινό στούντιο. Ένα βράδυ είχαν έρθει για δείπνο στο σπίτι μου, και μου είπαν “Κλωντ, σου έχουμε μία έκπληξη, αλλά δεν θα το βάλουμε στο δίσκο. Είναι ένα τραγούδι που λέγεται Smoke on the Water”. Το άκουσα και τους είπα ότι θα είναι τρελοί αν το αφήσουν εκτός του δίσκου και ότι θα γίνει τεράστια επιτυχία. Τώρα πια, δεν υπάρχει κιθαρίστας στον κόσμο να μην έχει παίξει αυτό το κομμάτι. Η απάντηση τους ήταν ότι αφού το πιστεύω, αυτοί θα το συμπεριελάμβαναν στο καινούριο τους άλμπουμ. Αποτελεί πολύ ακριβή περιγραφή της πυρκαγιάς στο καζίνο με όλες τις λεπτομέρειες του συμβάντος. Αυτά έγιναν στ’ αλήθεια. Στα μέσα του κομματιού, λέει “Funky Claude was getting people out of the building” (ο Κλωντ έβγαζε κόσμο από το κτίριο) και όποτε γνωρίζω μουσικούς της ροκ πάντα λένε “έρχεται ο Funky Claude”!
Οι Deep Purple δεν πείσθηκαν ότι το τραγούδι θα αποτελούσε επιτυχία και γι’ αυτό το λόγο κυκλοφόρησαν σαν σινγκλ του δίσκου το κομμάτι Never Before. Σχεδόν ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του “Machine Head”, η εταιρεία τους αποφάσισε να κυκλοφορήσει το τραγούδι σε μορφή σινγκλ. Η επιτυχία του τραγουδιού ήταν πολύ μεγάλη, φθάνοντας στο # 4 των αμερικανικών τσαρτ, όπου βραβεύθηκε ως χρυσός δίσκος. Η επιτυχία του σινγκλ, συνετέλεσε στις μεγάλες πωλήσεις του άλμπουμ, το οποίο παρέμεινε στους καταλόγους επιτυχιών για 118 εβδομάδες και έχει βραβευθεί σαν διπλά πλατινένιος δίσκος. Ο δίσκος “Machine Head” έχει πουλήσει παγκοσμίως μέχρι το 2012, πάνω από επτά εκατομμύρια αντίτυπα.
Από την κυκλοφορία του δίσκου “Machine Head” και έπειτα, το “Smoke on the Water” αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των ζωντανών εμφανίσεων του συγκροτήματος. Επακόλουθο αυτού είναι να έχει ηχογραφηθεί σχεδόν σε όλους τους ζωντανούς δίσκους των Deep Purple, ξεκινώντας με το ιστορικό “Made in Japan“.
Άλλες εκτελέσεις και διασκευές
- Το 1989, ο Ίαν Γκίλαν και ο Ρίτσι Μπλάκμορ συμμετείχαν στην ηχογράφηση του τραγουδιού μαζί με τους Ρόμπερτ Πλαντ, Μπράιαν Μέι, Ντεηβιντ Γκίλμορ, Μπρους Ντίκινσον και άλλους διάσημους μουσικούς, για φιλανθρωπικούς σκοπούς μέσω του “Rock Aid Armenia”.
- Το 1994, 1322 κιθαρίστες συγκεντρώθηκαν στο Βανκούβερ του Καναδά για να παίξουν το “Smoke on the Water”, γεγονός που εντάχθηκε στο Βιβλίο Γκίνες. Στις 3 Ιουνίου 2007, 1721 κιθαρίστες έσπασαν αυτό το ρεκόρ στο Κάνσας Σίτυ, ενώ 20 ημέρες αργότερα, στη γερμανική πόλη Λάινφελντεν-Εχτέρντιγκεν, πάνω από 1800 άνθρωποι συμμετείχαν. Το ρεκόρ έσπασε για άλλη μια φορά, στις 1 Μαΐου 2009, όταν στο Βρότσλαβ της Πολωνίας 6346 κιθαρίστες συνόδευσαν τον κιθαρίστα των Deep Purple, Στηβ Μορς κατά τη διάρκεια του “Thanks Jimi festival”.
- Στις 16 Σεπτεμβρίου 2012, στο Royal Albert Hall του Λονδίνου, ο ντράμερ των Deep Purple, Ίαν Πέις, μαζί με τον κιθαρίστα των Queen Μπράιαν Μέι, τον μπασίστα των Led Zeppelin Τζον Πολ Τζόουνς και τους τραγουδιστές Μπρους Ντίκινσον των Iron Maiden και τον Alice Cooper έπαιξαν το “Smoke on the Water” για φιλανθρωπικούς σκοπούς.
- Tο “Smoke on the Water” έχουν διασκευάσει οι Black Sabbath το 1983, όταν τα φωνητικά του συγκροτήματος είχε αναλάβει ο Ίαν Γκίλαν. Επίσης οι Iron Maiden, οι Sepultura, οι Angra, οι Soulfy, οι Metalium, οι Acid Drinkers, ο Rolph Harris, ο Κάρλος Σαντάνα, οι Loudhouse, ο Πατ Μπουν, οι Flaming Lips, ο Weird Al Yankovic, κ.α.
Βραβεύσεις
- Ultimate Classic Rock – Top 100 Classic Rock Songs: # 32
- Digital Dream Door – Greatest Guitar riffs: # 1
- Digital Dream Door – Greatest Rock Song: # 132
- Total Guitar Magazine – Greatest Guitar riff of all time: # 4
- VH1 – 100 Greatest Hard Rock songs: # 11
- Q Magazine – 100 Greatest Guitar tracks: # 12
- Rolling Stone – 500 Greatest Songs of All Time: # 434
- Planet Rock – The Greatest EVER Song: # 4
- Rock-Songs – Top-100 Rock Songs: # 1
- Rock-Songs – The 100 Greatest Guitar Riffs: # 6
Τα μέλη των Deep Purple
Το Smoke on the Water ηχογραφήθηκε από τη δεύτερη σειρά μελών του συγκροτήματος. Η εν λόγω σειρά έμεινε στην ιστορία ως η πιο επιτυχημένη και χαρακτηριστική των Deep Purple. Τα μέλη της ήταν τα εξής:
- Ίαν Γκίλαν – φωνητικά
- Ρίτσι Μπλάκμορ – κιθάρα
- Τζον Λορντ – πλήκτρα
- Ρότζερ Γκλόβερ – μπάσο
- Ίαν Πέις – τύμπανα
Οι στίχοι του Smoke on the Water
We all came out to Montreux
On the Lake Geneva shoreline
To make records with a mobile
We didn’t have much time
Frank Zappa and the Mothers
Were at the best place around
But some stupid with a flare gun
Burned the place to the ground
Smoke on the water, a fire in the sky
Smoke on the water
They burned down the gambling house
It died with an awful sound
Funky Claude was running in and out
Pulling kids out the ground
When it all was over
We had to find another place
But Swiss time was running out
It seemed that we would lose the race
Smoke on the water, a fire in the sky
Smoke on the water
We ended up at the Grand Hotel
It was empty, cold and bare
But with the Rolling truck Stones thing just outside
Making our music there
With a few red lights, a few old beds
We made a place to sweat
No matter what we get out of this
I know, I know we’ll never forget
Smoke on the water, a fire in the sky
Smoke on the water