Η μουσική των Radiohead αρνείται να μπει σε καλούπια και να ακολουθήσει το «άγιο δισκοπότηρο» του ροκ: κουπλέ-ρεφρέν-κουπλέ-ρεφρέν-τέλος. Αυτή τους η ιδιαιτερότητα έχει κάνει τους κριτικούς, το κοινό και τους συναδέλφους τους (μεταξύ των οποίων οι REM, U2 και Oasis) να τους ανακηρύξουν ως την πιο σημαντική ροκ μπάντα στον πλανήτη.
Οι Radiohead δημιουργήθηκαν το 1985. Τα μέλη του συγκροτήματος ήταν συμμαθητές στο δημόσιο σχολείο αρρένων Abingdon School, στα προάστια της πόλης της Οξφόρδης. Η ενασχόλησή τους με τη μουσική οδήγησε στη δημιουργία ενός συγκροτήματος, αρχικά με τον τίτλο On A Friday, το οποίο πραγματοποίησε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση, το Σεπτέμβριο του 1986 στην Οξφόρδη.
Τα μέλη των Radiohead
- Τομ Γιορκ (φωνητικά, κιθάρα, πιάνο)
- Τζόνι Γκρίνγουντ (κιθάρα, πλήκτρα)
- Εντ Ο’Μπράιαν (κιθάρα, δεύτερα φωνητικά, κρουστά)
- Κολίν Γκρίνγουντ (μπάσο και πλήκτρα)
- Φιλ Σέλγουεϊ (ντραμς και κρουστά)
Ιστορία
Η δραστηριότητα του συγκροτήματος περιορίστηκε σημαντικά, την περίοδο που τα μέλη του φοιτούσαν στο πανεπιστήμιο και επαναεμφανίστηκε στο προσκήνιο το 1991, τόσο μέσα από ζωντανές εμφανίσεις όσο και μέσα από την κυκλοφορία demo ηχογραφήσεων (γνωστές ως Manic Hedgehog Demo). H δημοτικότητα των On A Friday σταδιακά αυξήθηκε, γεγονός που οδήγησε στην εμφάνισή τους στο πρωτοσέλιδο του τοπικού μουσικού περιοδικού Curfew, αλλά και στο ενδιαφέρον δισκογραφικών εταιρειών. Την ίδια περίοδο, το συγκρότημα υπέγραψε συμβόλαιο με την EMI, που προέβλεπε την κυκλοφορία έξι άλμπουμ, ενώ παράλληλα μετονομάστηκε, κατόπιν εντολής της δισκογραφικής τους εταιρείας. Το όνομα Radiohead προήλθε από το ομώνυμο τραγούδι των Talking Heads, που περιέχεται στον δίσκο True Stories.
Το πρώτο EP των Radiohead, με τίτλο Drill, κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 1992 και λίγο αργότερα ξεκίνησαν να ηχογραφούν το πρώτο άλμπουμ τους, στην παραγωγή του οποίου εργάστηκαν οι Paul Kolderie και Sean Slade, γνωστοί για τη συνεργασία τους με τους Pixies και τους Dinosaur Jr.. Ο δίσκος ολοκληρώθηκε στη διάρκεια τριών εβδομάδων και κυκλοφόρησε το 1993 με τίτλο Pablo Honey. Αρχικά δεν είχε μεγάλη επιτυχία και το πρώτο single του δίσκου με τίτλο Creep (που είχε κυκλοφορήσει νωρίτερα, το 1992) άργησε να προκαλέσει την προσοχή του κοινού. Όταν γύρω στα μέσα του 1993 η μπάντα άρχισε να γίνεται περισσότερο γνωστή, το σινγκλ επανακυκλοφόρησε και έφτασε μέχρι το νούμερο 7 των βρετανικών πωλήσεων, αποτελώντας μέχρι σήμερα μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες των Radiohead.
Μετά από μία διετή περιοδεία στην Ευρώπη και την Αμερική, το συγκρότημα ξεκίνησε να εργάζεται πάνω στην κυκλοφορία ενός δεύτερου δίσκου, για την παραγωγή του οποίου προσελήφθη ο Τζoν Λίκι. Κυκλοφόρησε το Μάιο του 1995, με τίτλο The Bends, ενώ τον προγοηγούμενο χρόνο είχε προηγηθεί η κυκλοφορία του EP My Iron Lung. Ο δεύτερος δίσκος του συγκροτήματος απέσπασε θετικά σχόλια από τους κριτικούς, γνωρίζοντας σημαντική εμπορική επιτυχία, ειδικά μετά την κυκλοφορία του τελευταίου single, με τίτλο Street Spirit (Fade Out).
Με την βοήθεια του μουσικού παραγωγού Νάιτζελ Γκόντριτς, οι Radiohead ξεκίνησαν να ηχογραφούν τον τρίτο δίσκο τους στις αρχές του 1996. Η ηχογράφηση ολοκληρώθηκε στα τέλη του ίδιου έτους και ο δίσκος κυκλοφόρησε τελικά το καλοκαίρι του 1997, με τίτλο OΚ Computer, εδραιώνοντας το συγκρότημα ως ένα από τα μεγαλύτερα βρετανικά ονόματα του σύγχρονου ροκ ήχου. Ακολούθησε η μεγαλύτερη παγκόσμια περιοδεία του συγκροτήματος (αποκαλούμενη και με τον τίτλο Against Demons), στην οποία έλαβε επίσης μέρος ο σκηνοθέτης Γκραντ Λι, με σκοπό την καταγραφή της στο ντοκυμαντέρ Meeting People Is Easy, το οποίο κυκλοφόρησε το 1999. H ταινία του Λι αποτύπωσε, μεταξύ άλλων, τη δυσκολία των μελών του συγκροτήματος να συμφιλιωθούν με την απότομη αύξηση της δημοτικότητάς τους, γεγονός που επιβεβαίωσε αργότερα και ο Τομ Γιορκ σε συνεντεύξεις του.
Μετά την περιοδεία για το OK Computer (1997-98), το συγκρότημα απείχε από δημόσιες εμφανίσεις, συμμετέχοντας μόνο σε μία συναυλία φιλανθρωπικού χαρακτήρα της Διεθνούς Αμνηστίας, στις 10 Δεκεμβρίου του 1998, στο Παρίσι. Στις αρχές του 1999 ξεκίνησε η προεργασία για την ηχογράφηση ενός τέταρτου δίσκου, ακολουθώντας αυτή τη φορά έναν διαφορετικό δρόμο σε σχέση με τις προηγούμενες κυκλοφορίες, εισάγοντας περισσότερους πειραματισμούς και ηλεκτρονικούς ήχους, διαφοροποιούμενοι αισθητά από τον ήχο που χαρακτήριζε το OK Computer. Οι ηχογραφήσεις του δίσκου ολοκληρώθηκαν μετά από περίπου 18 μήνες, το καλοκαίρι του 2000 και κυκλοφόρησε στις 2 Οκτωβρίου, με τον τίτλο Kid A. Το συγκρότημα αρνήθηκε να κυκλοφορήσουν αυτόνομα singles για την προώθηση του δίσκου, στη θέση των οποίων δημιουργήθηκαν μικρής διάρκειας βίντεο (video blips) από τον σκηνοθέτη Chris Bran και την ομάδα καλλιτεχνών Shynola. Το Kid A σημείωσε αξιοσημείωτη εμπορική επιτυχία, παραμένοντας για σύντομο χρονικό διάστημα στην πρώτη θέση των καταλόγων του Billboard και καθιστώντας τους Radiohead ένα από τα λίγα βρετανικά συγκροτήματα με τόσο μεγάλη αποδοχή στην Αμερική. Ο δίσκος απέσπασε επίσης το βραβείο Γκράμι καλύτερου εναλλακτικού (alternative) άλμπουμ, έχοντας προταθεί και για το βραβείο καλύτερου δίσκου του 2000.
Ο πέμπτος δίσκος του συγκροτήματος, με τίτλο Amnesiac, κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2001, περιέχοντας τραγούδια που είχαν ηχογραφηθεί την ίδια περίοδο με εκείνα του Kid A και κινούμενα στο ίδιο περίπου μουσικό ύφος. Μετά την κυκλοφορία του Amnesiac το συγκρότημα οργάνωσε μία νέα παγκόσμια περιοδεία, που περιελάμβανε πόλεις της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και της Ιαπωνίας. Στη διάρκεια αυτής, το φθινόπωρο του 2001, κυκλοφόρησε επίσης η συλλογή I Might Be Wrong: Live Recordings, με επιλεγμένες ζωντανές εκτελέσεις τραγουδιών που περιέχονταν στους δύο τελευταίους δίσκους, ορισμένες από τις οποίες διαφέρουν σημαντικά από τις στούντιο ηχογραφήσεις.
Ο έκτος δίσκος του συγκροτήματος, Hail to the Thief κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2003, ενώ νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της περιοδείας για το Amnesiac, ορισμένα από τα κομμάτια που περιείχε είχαν ήδη παρουσιαστεί στις συναυλίες που δόθηκαν στην Πορτογαλία και την Ισπανία, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2002. Το Hail To The Thief χαρακτηρίστηκε από τους κριτικούς ως δίσκος που συνδυάζει στοιχεία από όλους τις προηγούμενες κυκλοφορίες του συγκροτήματος. Έφθασε στην πρώτη θέση των βρετανικών καταλόγων, όπου παρέμεινε για μία εβδομάδα, ωστόσο δεν είχε την ίδια εμπορική απήχηση με τα The Bends και OK Computer του παρελθόντος. Στα τέλη του 2003, οι Radiohead συμμετείχαν μαζί με τους Sigur Rós στη χορευτική παράσταση Split Sides του Μέρσι Κάνινγκχαμ, γράφοντας ένα τμήμα της συνοδευτικής μουσικής.
To Σεπτέμβριο του 2005 το συγκρότημα συμμετείχε στην συλλογή Help-a Day in the Life για φιλανθρωπικούς σκοπούς, με το νέο τραγούδι I Want None of It ενώ τον Μάιο και Ιούνιο του 2006 περιόδευσε στην Αγγλία και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής. Μετά το Hail to the Thief ολοκληρώθηκε η συνεργασία τους με την EMI. Τον Ιούλιο του 2006, ο Thom Yorke κυκλοφόρησε τον πρώτο προσωπικό δίσκο του, με τίτλο The Eraser, ο οποίος απέσπασε θετικές κριτικές. Το 2003, ο Jonny Greenwood είχε επίσης κυκλοφορήσει προσωπικό δίσκο με τίτλο Bodysong, μουσική για την ομώνυμη ταινία ντοκυμαντέρ του σκηνοθέτη Simon Pummell.
Στις 10 Οκτωβρίου του 2007 κυκλοφόρησε το έβδομο άλμπουμ του συγκροτήματος, με τίτλο In Rainbows. Αρχικά, η διανομή του πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά μέσα από την ιστοσελίδα του συγκροτήματος, με δυνατότητα σε κάθε αγοραστή να καταβάλει οποιοδήποτε ποσό επιθυμεί (από 0 έως και 99 λίρες Αγγλίας), γεγονός για το οποίο ο δίσκος χαρακτηρίστηκε ως η σπουδαιότερη κυκλοφορία στη νεότερη ιστορία της μουσικής βιομηχανίας. Αργότερα έκλεισαν συμβόλαιο ενός μόνο άλμπουμ με την ανεξάρτητη δισκογραφική XL Records. Το άλμπουμ κυκλοφόρησε στην Ευρώπη στις 31 Δεκεμβρίου του 2007 και στις ΗΠΑ την 1 Ιανουαρίου του 2008 από την TBD Records.
Ο όγδοος δίσκος του συγκροτήματος, με τίτλο The King of Limbs κυκλοφόρησε στις 18 Φεβρουαρίου 2011 σε ψηφιακή μορφή και στις 28 Μαρτίου σε CD και βινύλιο. Λίγους μήνες αργότερα κυκλοφόρησε επίσης ένα ρεμίξ του άλμπουμ, με τίτλο TKOL RMX 1234567, με συμμετοχή άλλων καλλιτεχνών. Κυκλοφόρησαν το ένατο άλμπουμ τους, A Moon Shaped Pool, στις 8 Μαΐου 2016.
Συνεργάτες
Το συγκρότημα διατηρεί στενές σχέσεις με τους παραγωγούς και τους τεχνικούς του, και συγκεκριμένα με τον Nigel Godrich, όπως και με τον γραφίστα Stanley Donwood. Ο Godrich έγινε γνωστός με τους Radiohead, συνεργαζόμενος με το συγκρότημα από το άλμπουμ The Bends, και ως συμπαραγωγός από το OK Computer. Έχει συχνά περιγραφεί ως το έκτο μέλος του συγκροτήματος, ως παραλληλισμός με τον George Martin και τους Beatles. Ο Donwood, επίσης μακροχρόνιος συνεργάτης των Radiohead, έχει σχεδιάσει όλα τα εξώφυλλα των άλμπουμ του συγκροτήματος και έχει αναλάβει την εικαστική επιμέλεια των οπτικών και βίντεο από το 1994. Μαζί με τον τραγουδιστή Thom Yorke, ο Donwood κέρδισε το βραβείο Grammy το 2002 για την ειδική έκδοση του άλμπουμ Amnesiac ως βιβλίο.
Άλλοι συνεργάτες είναι οι Graeme Stewart, Dilly Gent και ο Peter Clemens. Ο Stewart είναι ο ηχολήπτης του συγκροτήματος από τα άλμπουμ Kid A και Amnesiac. Ο Gent είναι υπεύθυνος για την επιλογή σκηνοθετών για όλα τα βίντεο των Radiohead από το OK Computer και μετά, ενώ ο Clemens είναι ο τεχνικός υπεύθυνος των ζωντανών εμφανίσεων, συνεργαζόμενος με το συγκρότημα πριν από το άλμπουμ The Bends.
Δισκογραφία
Άλμπουμ
- Pablo Honey (1993)
- The Bends (1995)
- OK Computer (1997)
- Kid A (2000)
- Amnesiac (2001)
- Hail To The Thief (2003)
- In Rainbows (2007)
- The King of Limbs (2011)
- A Moon Shaped Pool (2016)
EPs
- Drill (1992)
- Itch (1994)
- My Iron Lung (1994)
- No Surprises/Running From Demons (1997)
- Airbag/How Am I Driving? (1998)
- I Might Be Wrong: Live Recordings (2001)
- COM LAG (2plus2isfive) (2004)